Carbidschieten is een jaarlijks terugkomend fenomeen dat voornamelijk rond oudjaar erg populair is. Bij carbidschieten wordt er met een melkbus of verfpot een brandbaar gas tot ontploffing gebracht. Carbidschieten wordt met name in het noorden, zuiden en oosten van Nederland gedaan. Ook in België is er de afgelopen jaren steeds meer interesse voor carbidschieten (ook wel carbuurschieten in België).
Carbidschieten op nationale erfgoedlijst?
Vorig jaar werd de traditie carbidschieten zelfs op de nationale erfgoedlijst geplaatst. Carbidschieten staat hierbij als vijftigste op de lijst en staat tussen andere typisch Nederlandse tradities die nog steeds plaatsvinden. Denk hierbij aan de Passiespelen, het Bloemencorso en midwinterhoornblazen.
Wat is carbidschieten?
Bij carbidschieten wordt een brandbaar gas in een melkbus of verfpot tot ontploffing gebracht. In sommige delen van het land wordt deze traditie ook wel melkbusschieten genoemd. Het belangrijkste onderdeel voor carbidschieten is het carbid zelf. Carbid is geen natuurproduct maar wordt door de mens vervaardigd door koolstof en calciumoxide in lagen op hoge temperatuur te laten samensmelten. Wanneer carbid in aanraking komt met water, ontstaat er een chemische reactie waarbij het hoog ontvlambare acetyleengas vrijkomt. Bij carbidschieten worden brokken carbid in een melkbus of verfpot gelegd, waar vervolgens een kleine hoeveelheid water aan toegevoegd wordt. De bus wordt afgesloten met een deksel of een bal, zodat de ruimte zich met gas vult. Na enige tijd wordt het gas ontstoken, waarna een flinke ontploffing ontstaat.
Hoe is carbidschieten ontstaan?
Men gaat er van uit dat carbidschieten al is ontstaan in de tijd van de Germanen, waar feesten werden gevierd met harde explosies. Ondanks dat er toentertijd nog geen carbid bestond, wordt er voor het ontstaan van carbidschieten vaak gerefereerd naar deze joelfeesten. Carbid werd in 1892 per toeval ontdekt door een Canadese uitvinder en is in de loop der jaren verschillende voor verschillende doeleinden gebruikt. Zo werd tot 1945 carbid vaak gebruikt voor carbidlampen. Daarnaast werd carbid ook gebruikt door smeden als brandstof voor gasbranders.
Populariteit van carbidschieten
Carbidschieten is steeds populairder aan het worden. Vooral rond de jaarwisseling wordt deze traditie volop in stand gehouden. In sommige regio’s wordt carbidschieten ook bij andere gelegenheden toegepast zoals bijvoorbeeld bij bruiloften.
In veel regio’s wordt de voorkeur gegeven aan carbidschieten boven duur vuurwerk kopen. Carbid kopen is namelijk stukken goedkoper dan regulier vuurwerk en vereist ook enige behendigheid, wat bij gewoon vuurwerk ver te zoeken is. Carbid is tegenwoordig zelfs online erg eenvoudig te bestellen zoals bijvoorbeeld bij melkbusshop.nl. Naast carbid kun je bij webshops ook vaak terecht voor alle andere benodigdheden zoals melkbussen, verfblikken carbid kanonnen etc.
In bepaalde regio’s zijn er complete carbidteams, waarbij allerlei oplossingen en creaties worden verzonnen om het carbidschieten zo hard en mooi mogelijk te presenteren.
Carbidschieten hoe ga je te werk?
- Veiligheid staat voorop! Allereerst ga je op zoek naar een veilige en geschikte lokatie waar een bal of deksel de ruimte heeft om weg te schieten
- Voor het carbidschieten heb je een melkbus of verfpot nodig die goed af te sluiten is, maar ook voorzien is van een ontstekings opening aan de onderkant. Plaats de opening van de bus richting de open ruimte. Zorg ervoor dat de bus stevig op zijn plek staat zodat hij niet kan wegschieten.
- Plaats ongeveer 200 a 300 gram carbid onderin de bus
- Voeg ongeveer 50 tot 75 ml water toe aan het carbid in de bus. Let op: de hoeveelheid water is essentieel voor een goed resultaat.
- Het gas begint na het contact met water direct te sissen. Sluit hier op volgend direct de bus af met een bal of deksel. Er wordt altijd aangeraden om een bal te gebruiken omdat deze minder schade kan veroorzaken dan een zware deksel.
- Vervolgens is de timing van groot belang. Er is ongeveer 45 tot 60 seconden nodig om voldoende acetyleengas te ontwikkelen om een goede explosie te krijgen. Het gas kan het beste met een brandende fakkel of een gasbrander worden ontstoken. Zorg ervoor dat de vlam dichtbij de opening wordt gehouden. Heb je te lang of te kort gewacht dan zal er een minder harde knal ontstaan. Voor beginnelingen is het dus juist de uitdaging om de balans te vinden tussen de juiste hoeveelheid water en de benodigde wachttijd.